Κατά πάσα πιθανότητα ο λόγος που με τράβηξε η γιόγκα και πιο συγκεκριμένα η Vinyāsa, έχει να κάνει με τη δυναμική της σαν άσκηση και σαν φιλοσοφία. Είναι αληθινή, ζωντανή και δρα με ροή, μοιάζει βγαλμένη απ’ τη φύση που δημιούργησε κι εμάς. Η φύση και οι νόμοι της μας απελευθερώνουν, μας γαληνεύουν, προκαλούν το θαυμασμό μας αλλά πολλές φορές μας επιτάσσουν και μας δεσμεύουν. Αυτό γίνεται ασυνείδητα, χωρίς να το θέλουμε, μα ο τρόπος που στο τέλος βιώνουμε κάθε κατάσταση εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς. Η ροή, λοιπόν, στη φύση, συχνά διαταράσσεται, χάνουμε την ισορροπία μας και χρειαζόμαστε ένα στήριγμα, ένα μέσο ή «εργαλείο» το οποίο θα μας επαναφέρει και θα μας κρατήσει υγιείς και γερούς.
Υπάρχουν πολλά τέτοια «εργαλεία» πλέον, η εποχή αυτό ορίζει… να ξαναγυρνάμε σε πανάρχαιες μεθόδους θεραπείας ή να επινοούμε καινούργιες , που πάντως πατάνε στο παρελθόν. Εγώ, λοιπόν, δουλεύω με τη Vinyāsa και τη Γιόγκα. Είναι το δικό μου στήριγμα στις προκλήσεις της ζωής, μου έχει προσφέρει πολλά και την προτείνω με ζέση όπου σταθώ κι όπου βρεθώ.
Σήμερα, μιλώντας για Vinyāsa στη Γιόγκα, έχει επικρατήσει το flow, η αρμονική κίνηση η οποία έχει πάρει τη μορφή δυναμικής άσκησης (cardio). Δεν έχω κάτι με τη δυναμική άσκηση και το σίγουρο είναι πως τη χρειαζόμαστε. Αυτό επιβάλλουν οι ρυθμοί της ζωής μας και οι ανάγκες μας αλλά καλό είναι, πού και πού, να επιστρέφουμε στην πηγή και να ενισχύουμε τα «θεμέλια», να μην ξεχνάμε την ουσία. Η Vinyāsa στη Γιόγκα και συνολικά η Γιόγκα, δεν είναι άσκηση ενδυνάμωσης. Η ενδυνάμωση προκύπτει από αυτή αλλά δεν είναι ο σκοπός, δεν είναι αυτό που τη χαρακτηρίζει.
Η λέξη Vinyāsa είναι σύνθετη από το nyasa που σημαίνει ‘τοποθετώ’ και το πρόθεμα vi που σημαίνει ‘με κάποιο συγκεκριμένο τρόπο’. Η λέξη nyasa υποδηλώνει σταθερότητα, όταν κάτι τοποθετείται με ακρίβεια κάπου, ενώ το vi έχει δυναμική, κάτι που έχει ή πρόκειται να τροποποιηθεί ή μεταμορφωθεί. Η Vinyāsa εμπεριέχει αντικρουόμενες θεωρητικά έννοιες, θα μπορούσε κανείς να πει ότι τα έχει όλα δηλαδή… !
Μάλιστα στη Vinyāsa Krama (όπου krama=steps), οι στάσεις του σώματος (=āsanas) είναι προιόν ακολουθίας όπου υπάρχει έναρξη-εκκίνηση, μετάβαση βήμα βήμα προς μια κατεύθυνση, η οποία ακολουθεί τον προορισμό-σκοπό και ολοκληρώνεται στο ισορροπημένο σημείο επίτευξης αυτού του σκοπού.
Ο Patanjali όρισε κάποιες παραμέτρους για τη στάση του σώματος και την αναπνοή και βέβαια αυτές χαρακτηρίζουν την κίνηση σε μια Vinyāsa. Οι παράμετροι αυτές είναι :
Σταθερότητα (Sthira) – Άνεση (Sukha) Y.S/2.46
Και πώς μπορούμε να το πετύχουμε αυτό?
Με την αίσθηση χαλαρότητας κατά τη διάρκεια συνεχούς προσπάθειας… Prayatna Shaithilya Y.S/2.47.. ο Patanjali μιλάει εδώ για τη συνεχή προσπάθεια συγκέντρωσης του νου, ενώ βρίσκεται σε κατάσταση χαλάρωσης (ο νους, ο οποίος προσπαθεί να σταθεροποιήσει την προσοχή μας σε αυτό που δεν διαφοροποιείται, στην ουσία, το άφθαρτο, το αιώνιο, αυτό που μας συνδέει με κάτι ανώτερο από εμάς)
Η Vinyāsa, λοιπόν, στηρίζεται στο συγχρονισμό αναπνοής και κίνησης, με βασικό «εργαλείο» τη ρύθμιση της αναπνοής καθώς ακολουθούμε τις εναλλαγές των στάσεων (āsanas). Θα μπορούσαμε να πούμε ότι καθ’ όλη τη διαδρομή της η αναπνοή, από την εισπνοή, το κενό μετά την εισπνοή, ως την εκπνοή, το κενό μετά την εκπνοή, «αγκαλιάζει» την κίνηση, περικλείει την κίνηση. Πολλές φορές καλούμαστε να παρατηρήσουμε τη διαδρομή αυτή – είναι ομαλή ή κοφτή, μακριά ή γρήγορη? Πώς αντιλαμβανόμαστε την αναπνοή μέσα στη στάση?
Στην πραγματικότητα το σώμα παραμένει σταθερό αλλά μαλακό και χαλαρό γύρω από την κίνηση της ανάσας η οποία έρχεται και φεύγει. Υπάρχει αρμονία, ένας όμορφος και τόσο έμφυτος συγχρονισμός που δυναμώνει το σώμα και γαληνεύει το νου. Στην ουσία, η αναπνοή είναι το μέσο για να εμπλακεί νοητικά ο ασκούμενος στη Vinyāsa και āsana. Τα οφέλη τότε θα είναι σημαντικά και πολλά, ένα απ’αυτά είναι η καλλιέργεια πιο θετικής στάσης ζωής (sukha).
Η αισθητικά όμορφη εναλλαγή κινήσεων βοηθάει ούτως ώστε το σώμα, ο νους και η αναπνοή να «κινηθούν» προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Ποια είναι η κατεύθυνση αυτή? Διαφέρει σε κάθε άνθρωπο, μια και οι ανάγκες μας είναι διαφορετικές και ορίζονται από τη φάση της ζωής μας σε κάθε δεδομένη στιγμή. Η Vinyāsa σ’ ένα νέο άνθρωπο θα έχει άλλη κατεύθυνση από αυτή που θα πάρει με κάποιον μεγαλύτερο, ο οποίος ίσως να θέλει απλώς να μπορεί να δένει τα κορδόνια του!
Ο Sri T. Krishnamacharya, όταν μιλούσε για Vinyāsa μιλούσε ακριβώς γι’αυτή την έμφυτη αρμονία της κίνησης, όπου αν συγχρονιστεί με την ανάσα, ο νους ξεχνιέται, αποσυμφορίζεται και χαλαρώνει, σταματά να «τρέχει». Πιο συγκεκριμένα πίστευε ότι οι καρδιακοί παλμοί δεν πρέπει να ανεβαίνουν κατά τη διάρκεια των στάσεων (āsanas) κι όταν αυτό συμβεί, να επανέρχονται αμέσως στα επιθυμητά επίπεδα με παρατήρηση και επίγνωση.
Στη Yoga Makaranda, o Sri T.Krishnamacharya έγραψε ότι αναπνέοντας αργά με χαλαρό ρυθμό, διαφυλάσσεται η prana (ζωτική ενέργεια), ενώ αναπνέοντας γρήγορα, σπαταλάται η ζωτική ενέργεια. Αυτός άλλωστε είναι ένας από τους σκοπούς της Γιόγκα: να ρέει αρμονικά η ζωτική ενέργεια εντός των ορίων του σώματος – να μην υπάρχουν διαρροές προς τα έξω. Η Vinyāsa είναι ένα κομμάτι της πρακτικής μας που υπηρετεί αυτόν το σκοπό. Αναπνέοντας αργά μέσα στην κίνηση, «ανοίγει» και εξισορροπείται η ζωτική ενέργεια μέσα στο σώμα μας. Τότε, είναι φυσικό επακόλουθο να νιώθουμε ευεξία, να αρρωσταίνουμε σπανιότερα.
Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι οι παράμετροι και αρχές στη Γιόγκα που αναφέρθηκαν παραπάνω ισχύουν όσο ασκούμαστε στο στρωματάκι αλλά και μακριά απ’ αυτό… ισχύουν στις περισσότερες δραστηριότητες της ζωής, στην καθημερινότητά μας. Η ακολουθία κάθε δράστηριότητας προκαλεί κάποια αντίδραση και αυτή με τη σειρά της έχει αντίκτυπο. Ποια είναι η αντιμετώπισή μας σε όλα αυτά? Υπάρχει αρμονία και ισορροπία στην καθημερινότητά μας? Πώς αντιμετωπίζουμε την πιθανή ανισορροπία? Προς ποια κατεύθυνση κινούμαστε? Ας σταθούμε για λίγο..
Ψάχνοντας σε κείμενα πριν από τον Sri T.Krishnamacharya, δεν θα βρούμε αναφορές στη Vinyāsa. Εντάσσεται στην ομπρέλα της Hatha Yoga και την εποχή εκείνη αναφέρεται σ’ ένα πιο ευρύ πλαίσιο, σε κάθε μορφής τέχνης, και ειδικότερα στη νότια Ινδία με την ποικιλορρυθμία της Καρνατικής μουσικής. Και στη Γιόγκα, λοιπόν, όπως και στις τέχνες, υπάρχει η αρμονία και ο ρυθμός που οδηγεί στην επίτευξή της.
Γιατί η ζωή, για να είναι πιο γλυκιά, θέλει τέχνη…<3